Gemeenten en provincies zijn niet voldoende onafhankelijk om te beslissen over vergunningsaanvragen die ze zelf indienen en waarvoor enkel een project-m.e.r.-screening is opgemaakt.
In zijn recent arrest van 18 september 2025 heeft het Grondwettelijk Hof komaf gemaakt met het principe dat het college van burgemeester en schepenen en de deputatie als vergunningverlenende overheid kunnen optreden wanneer zij zelf initiatiefnemer en aanvrager zijn van een louter m.e.r.-screeningsplichtig project.
Het Hof oordeelt met andere woorden dat de gemeente en de provincie geen scheidsrechters mogen zijn in hun eigen dossiers.
Het vernietigingsarrest heeft verregaande gevolgen en impliceert juridische onzekerheid voor honderden lokale projecten – van schoolbouw tot weginfrastructuur.
Om aan deze onzekerheid tegemoet te komen, publiceerde het Departement Omgeving recent de volgende richtlijnen:
- Nieuwe aanvragen van de gemeenten en provincies moeten bij de deputatie en de Vlaamse overheid worden ingediend.
- Lopende aanvragen die nog niet volledig en ontvankelijk werden verklaard, kunnen naar de deputatie of de Vlaamse overheid worden doorgestuurd.
- Voor lopende aanvragen die al volledig en ontvankelijk werden verklaard maar nog geen beslissing over werd genomen, wordt aanbevolen om het dossier stop te zetten en opnieuw in te dienen bij de bevoegde overheid. Dit kan alleen als er geen openbaar onderzoek loopt.
- Beroepsdossiers kunnen niet worden doorgestuurd. De beroepsinstantie blijft bevoegd.
Het team Omgevingsrecht analyseert het arrest en onderzoekt mogelijke oplossingen.
To be continued…
Neem contact op voor juridisch sluitende begeleiding met ons team omgevingsrecht.